Help! Ik heb een werkvijand

Wat is een werkvijand precies?

Een werkvijand is vaak iemand die goed is in dingen waar jij niet zo goed in bent of waar je onzeker over bent. Een collega die alle leuke klanten en mooie promoties voor je neus wegkaapt of gewoon ontzettend in je allergie zit. Je komt ze meestal tegen in organisaties waar een duidelijke hiërarchie is en waar mensen niet kunnen doorgroeien. Er ontstaat dan een soort machtsspelletje.

Soorten werkvijanden

Om zo goed mogelijk met jouw werkvijand om te gaan, is het handig om eerst duidelijk te hebben wat voor type je voor je hebt. Werkvijanden zijn er namelijk in verschillende soorten en maten. Ik zet ze hieronder voor je op een rij, met in het kort hoe je hier het beste mee om kunt gaan.

• De rechter
  Deze collega heeft áltijd een oordeel klaar en heeft ook overal een mening over. Een regelrechte bemoeial dus. De kracht van deze collega ligt in het weg kunnen vagen van jouw enthousiasme. Deze collega kijkt graag op je neer en staat er absoluut niet voor open om van je te leren.
  Probeer naast je neer te leggen wat deze collega doet en zegt en focus je liever op leuke collega’s.
• De jaloerse
  Deze collega zal jou nooit, maar dan ook nooit de gunfactor geven. Jouw prestaties bagatelliseren is wat deze collega als de beste kan. Het kan zelfs zover gaan dat deze collega jou in een kwaad daglicht probeert te zetten. Denk bijvoorbeeld aan van die mailtjes met je leidinggevende in de cc. Lekker subtiel joh. 
  Probeer je hierdoor niet uit de tent te laten lokken of mee te laten sleuren. Juist door rustig te blijven dwing je een soort respect af.
• De theeleut
  Een roddeltante pur sang die niet eens doorheeft dat ze er iemand mee kwetst of dat het geroddel vermoeiend is voor anderen om aan te horen.
  Probeer neutraal te blijven en vooral niet mee te gaan roddelen. Geef ook gewoon aan dat je je hier niet in wil mengen of dat het rot voelt wat ze zegt.
• De egomaniac
  Deze collega gaat over lijken. Een ouderwetse ikke-ikke instelling. Deze collega haalt je graag naar beneden als hij/ zij er zelf beter van wordt. Je bent puur een instrument om deze collega een beter gevoel over zichzelf te geven. Ook dit typetje stuurt graag mailtjes met je leidinggevende in de cc. 
  Deze collega is dus totaal niet de moeite waard om jouw tijd en energie in te stoppen. Probeer te onthouden dat deze collega maar een klein, zielig, onzeker figuur is.
• Het slachtoffer
  Privé meenemen naar je werk, we doen het vast allemaal weleens. Maar deze collega heeft altijd wel een issue. Deze collega vreet werkelijk jouw energie en duwt al zijn of haar verantwoordelijkheden maar wat graag in jouw schoenen.
  Je mag natuurlijk een luisterend oor bieden, maar laat het niet jouw gedrag beïnvloeden en let vooral op jouw grenzen.

Wat kun je nog meer doen?

Het klinkt allemaal niet heel gezellig, ik weet het. En wanneer jouw werkvijand je baas is, kan dat funest zijn voor je werkgeluk. Maar in sommige gevallen heb je zelf nog best wat controle over hoe je met jouw werkvijand omgaat.

Blijf in elk geval zoveel mogelijk bij jouw eigen kwaliteiten en laat je vooral niet uit de tent lokken. Probeer ook om die werkvijand een beetje te begrijpen. Wat drijft hem of haar? Kun je op een manier communiceren die voor jullie beiden werkt? Dus zonder dat je continu op je tenen loopt én zonder dat je de ander meteen laat steigeren. Personeelsfeestjes en een informele borrel op z’n tijd kunnen daarbij helpen, maar ook insights discovery is een goed hulpmiddel.

Durf je ook kwetsbaar op te stellen, er is een kans dat je werkvijand dat dan ook doet. Op die manier kun je een open gesprek met elkaar aangaan.

Het gedrag van je werkvijand heb je natuurlijk nooit compleet in de hand. Ook niet met de beste wil van de wereld en alle kennis vanuit insights discovery. Daarom is het ook belangrijk om je te focussen op collega’s waar je wel goed mee door één deur kunt. Collega’s die je ook op z’n tijd positieve feedback geven. Doe lekker je werk en heb het leuk met de mensen die je leuk vindt. Geef die werkvijand dus wat minder aandacht.

Praat er ook eens over als je merkt dat je dat nodig hebt. Bij voorkeur met iemand van buiten je werk. Iemand die objectief is en waarbij het geen roddel en achterklap wordt. Praten lucht op en je kunt weleens verrassende inzichten krijgen.

Een werkvijand is goed voor je. Of toch niet?

“Je ergeren aan een werkvijand is precies wat je nodig hebt om het leven op kantoor draaglijk te maken”, zegt de Britse journalist en schrijver Elle Hunt. Zij schreef het boek Why everyone needs a nemesis, oftewel Waarom iedereen een aartsrivaal nodig heeft. “Als je een collega kiest als aartsvijand wordt het leven op kantoor een soort televisieshow en dat geeft je minder het gevoel een loonslaaf te zijn met een eentonig leven.” Aldus Elle Hunt.

Arbeidspsycholoog Tosca Gort geeft aan dat onze hele samenleving, het kapitalisme, op competitiviteit gebouwd is. En dat werkt goed. Wie competitief naar elkaar toe is, bereikt daardoor meer. En dat is wat een werkvijand ook voor je kan doen. “Zijn of haar botte opmerkingen kunnen een prikkelend effect hebben, waardoor je kritisch naar jezelf gaat kijken en misschien dingen kunt veranderen.”

Lodewijk van Ommeren, directeur van advies- en trainingsbureau Bureau Zuidema, is het hier niet mee eens. “Je collega als een rivaal zien kan misschien wel helpen om meer gemotiveerd te raken, maar uiteindelijk gaat het je niet verder helpen. Rivalen moeten uitgeschakeld worden, en dat lijkt mij een kostbaar verlies van je energie. Een vijand kiezen op kantoor zorgt voor schijnveiligheid. Je creëert er kliekjes en clubjes mee op de werkvloer. Dat is echt een ongezonde werkomgeving, waar niemand beter van wordt.”

Wat vind jij? Is een werkvijand iets goeds of toch niet?