Burn-out: de kenmerken en hoe je er weer bovenop komt

Wat is een burn-out?

Een burn-out is een staat van overspannenheid. Het is het gevolg van een periode van langdurige stress die jou fysiek en emotioneel volledig heeft uitgeput.

Een burn-out ontstaat dus na een periode van chronische stress en spanning. Hoewel chronische stress ook buiten de werkvloer voor komt, is een burn-out altijd werkgerelateerd. Als je op het werk non-stop overbelast bent en zich geen verandering voordoet in de mate van stress die je ervaart, ga je over je grenzen heen. Hierdoor ontstaat emotionele en fysieke vermoeidheid, of eigenlijk oververmoeidheid. Burn-out kenmerkt zich door gevoelens van volledige uitputting. En ongeacht wat je doet, je batterij raakt maar niet opgeladen.

Burn-out klachten

Wat zijn de meest voorkomende symptomen die wijzen op een burn-out? Een van de belangrijkste klachten is je opgebrand voelen. Een sterk gevoel van vermoeidheid waar je maar niet vanaf komt. Je bent volledig uitgeput en het lukt je niet je energie weer op te wekken. Verdere burn-out verschijnselen die veel voorkomen:

• Vergeetachtigheid
• Moeite om te concentreren
• Piekeren
• Prikkelbaar
• Snel emotioneel
• Opgejaagd voelen
• Niet tegen drukte kunnen
• Fysieke klachten zoals hoofdpijn, duizeligheid, slaapproblemen, hartkloppingen

Oorzaken

Te veel spanning en aanhoudende spanning ligt ten grondslag aan opgebrand raken. Wanneer de druk op je werk niet vermindert, je continu gestresst bent en het je niet lukt de spanning te verwerken, kun je overspannen raken. 

Als je langer dan zes maanden overspannen rondloopt, is er sprake van een burn-out. Verwijder je de oorzaak van jouw overspanning tijdig, dan kom je er snel weer bovenop. Helaas ben je met een burn-out dit stadium al gepasseerd en zul je allereerst een flinke dosis rust moeten nemen.

De oorzaak van burn-out is dus spanning. Maar wat iemand zo gespannen maakt verschilt per persoon. Spanning kan zich opbouwen doordat je:

• Geen ‘nee’ kunt zeggen
• Een perfectionist bent
• De controle wilt houden
• Loyaler aan anderen bent dan aan je jezelf
• Altijd negatief denkt over je prestaties

Dit zijn de voornaamste voorbeelden, maar er kunnen ook andere redenen zijn die uiteindelijk tot een burn-out leiden.

Burn-out voorkomen

Voorkomen is beter dan genezen, dus ga aan de slag met de onderstaande checklist. Bekijk per punt of het iets is waaraan je moet werken. Overweeg ook of je eventueel hulp nodig hebt om tot het gewenste resultaat te komen, laat je begeleiden door een coach. Misschien weet je al langer dat je je grenzen niet duidelijk aangeeft, maar heb je geen idee hoe je dit probleem kunt tackelen. Een coach helpt je hiermee verder.

Preventieve maatregelen voor op het werk en ook in je vrije tijd:

• Stel grenzen, zeg vaker nee
• Wees je bewust van lichamelijke en psychische signalen die zich voordoen bij stress en controleer of dit bij jou het geval is
• Praat erover wanneer de werkdruk je te veel wordt
• Streef er niet naar alles perfect te willen doen
• Doe het werk waar je ambitie ligt en waar je passie voor hebt
• Overweeg wat energie kost en wat energie oplevert en maak keuzes
• Zorg dagelijks voor voldoende lichamelijke beweging
• Maak tijd voor ontspanning
• Gun jezelf plezier, plan leuke dingen
• Duik iedere dag rond hetzelfde tijdstip je bed in

Werkgeluk expert Elodie geeft in onderstaande video 5 tips om een burn-out te voorkomen.

Burn-out en depressie

Symptomen van depressiviteit en burn-out klachten lijken nogal op elkaar. Vaak heb je in beide gevallen te kampen met vermoeidheid. Het grote verschil is dat bij depressie de somberheid ervoor zorgt dat je niks meer wilt, terwijl bij burn-out de wil er vaak nog wel is, maar je simpelweg geen energie meer hebt. Het kan ook voor komen dat je getroffen wordt door burn-out én een depressie. Ga dan altijd op zoek naar professionele hulp. Als je bovendien antidepressiva slikt of aanbevolen krijgt, is het van belang om het effect op de burn-out door een medisch professional te laten toetsen. Over het algemeen zegt men dat antidepressiva een burn-out niet helpt, omdat het de symptomen onderdrukt.

Je hebt een burn-out, wat nu?

De eerste stap is rust. Wanneer je de diagnose burn-out krijgt, zul je eerst rust moeten nemen. Meestal houdt dit in dat je tijdelijk stopt met werken. Vervolgens is het van belang dat je leert op een gezonde manier met spanning om te gaan. Dit zal je helpen allerlei dagelijkse activiteiten weer langzaamaan uit te voeren. Begeleiding van een huisarts, therapeut of psycholoog is hierin leidend. Waarschijnlijk verloopt de communicatie met je werkgever op dit punt via de bedrijfsarts.

Wees open over hoe je je voelt en geef aan wat je nodig hebt. De bedrijfsarts is ervoor opgeleid je te adviseren en de ondersteuning te bieden die nu noodzakelijk is. Samen met een professional blik je terug op de aanloop naar je burn-out: welke situaties leverden spanning op en wat zijn mogelijke oplossingen? Zodra je de draad op het werk weer oppakt, is het cruciaal dat je jouw nieuwe kijk op spanning en stress gaat toepassen. Herken signalen en werk naar oplossingen toe.

Ben je HR-medewerker en heb je in jouw organisatie te maken met medewerkers die een burn-out hebben? Lees dan deze 6 tips hoe je als organisatie een burn-out kunt voorkomen.