Het grote mental health taboe op het werk

Anno 2023 zou je zeggen dat, met al die geluksgoeroes en werkgelukcampagnes, we best open kunnen zijn over onze mentale gezondheid en ook prima een mental health dagje kunnen opnemen. Maar het is voor veel mensen nog steeds een dingetje. Een mental health taboe dus.

Maar open zijn over je onzekerheden en over je psychische klachten wordt toch gezien als sterk? Of in elk geval, dat zeggen we met z’n allen. Maar vinden we dat ook écht? Kun je het gesprek aangaan met je leidinggevende, over jouw mentale uitdagingen, zonder dat die een oordeel klaar heeft? Of vinden we eigenlijk massaal dat iemand geen mental health uitdaging hoort te hebben?

Jij kan worden wat je wil, je mental health maakt het verschil

We hebben tegenwoordig het idee dat onze wereld maakbaar is. Dat je alles kunt worden en doen wat je maar wil, als je maar de goeie mindset hebt en doorzet. Het móet dus wel aan jou liggen als je jouw dromen geen werkelijkheid ziet worden of als je mentaal af en toe een uitdaging hebt. Je bent blijkbaar niet sterk genoeg of dom ofzo. En dat lieve mensen, dat is nou waardoor je het mentaal extra zwaar hebt. Dank aan onder andere social media..

Begrijp me niet verkeerd. Ik wil zeker niet zeggen dat je niet kunt worden wat je wil. Wat ik wil zeggen is dat het niet persé aan jou ligt als het niet lukt. Life sucks. Soms. En da’s dus niet jouw schuld. En het ligt ook niet aan dat moment waarop je even ging doemdenken of aan het feit dat je even mentaal een dipje hebt.

Gun jezelf en je baas een mental health dagje

Dus life sucks, soms. En dat is wat het is. Maar dat betekent ook weer niet dat je niets hoeft te doen met je mentale gezondheid. Het zou ons af en toe enorm helpen om een mental health dag op te nemen. Het idee klinkt simpel: je gaat een dag niet werken om zo stress en mentale klachten te verminderen en om erger te voorkomen. Een dag die je even de ruimte geeft om de boel de boel te laten en op adem te komen. Misschien kun je die tijd zelfs gebruiken om te reflecteren op wat je nou écht nodig hebt om beter in je vel te zitten. Een investering in jouw mentale gezondheid. En dat werkt voor je baas preventief, je voorkomt namelijk erger. Een situatie waarin je niet meer productief bent of een langdurige ziekmelding.

Het goede gesprek

Maar zo’n mental health dag kun je natuurlijk alleen opnemen als je baas weet dat je mentaal even niet zo lekker zit. Toegeven dat je psychische uitdagingen hebt of toe bent aan een mental health dag is lastig. In elk geval voor het gros van de mensen. Het is bijna taboe om niet lekker in je vel te zitten, terwijl we het wel belangrijk vinden om aan ons mentale welzijn te werken. Bang zijn voor een oordeel en vooral ook bang zijn voor de gevolgen van je openheid, houdt veel mensen tegen om het gesprek aan te gaan met bijvoorbeeld je leidinggevende. Want wat nou als die je raar vindt? Of erger nog, wat als die je niet geschikt vindt voor jouw werk?

Leidinggevenden worden getraind in het voeren van ‘het goede gesprek’, meestal gericht op de aanpak en het voorkomen van verzuim. Kennis van psychische problemen is onder leidinggevenden vaak beperkt en er wordt veel belang gehecht aan veerkracht. En die veerkracht wordt dan weer vaak gezien als het niet hebben van klachten en de hele wereld aankunnen. Maar dat is natuurlijk onzin. Iedereen heeft weleens mindere periodes en iedereen wankelt weleens. Een mental health dag kan jouw veerkracht verbeteren of stabiel houden. En dat mag nog wel wat bekender worden onder het gros van de leidinggevenden.

Wij van de jury

Niet alleen naar onze leidinggevende zijn we wat terughoudend over ons mentale welzijn. Wij mensen zijn lekker goed in oordelen. Over onszelf maar ook over anderen. Alsof je Holland’s Got Talent jureert, hebben we direct onze mening klaar en vinden we zowat overal iets van. En even heel eerlijk, we doen dat allemaal weleens in meer of mindere mate. Bewust of onbewust. Schaamte, angst voor onbegrip of angst om buitengesloten te worden zijn dus best logisch als je mentaal niet zo lekker zit.

Gelukkig is er wel vooruitgang ten opzichte van jaren geleden. Kijk naar de BN’ers die uitkomen voor depressies of eetstoornissen. Hartstikke dapper en fijn dat ze dat mental health taboe doorbreken. Zo wordt voor ons, de ‘normale mens’ die drempel misschien ook wat lager om eens het goede gesprek aan te gaan met onze leidinggevende. Wie weet durven we dan zelfs een keer te zeggen “Het gaat mentaal niet goed met me. Ik meld me daarom vandaag en morgen even af.”

Het gevaar van het mental health taboe

Maar waarom zou je het taboe doorbreken als het zo lastig is? Het gevaar van het mental health taboe op het werk zit ‘m in het te lang doorlopen met je problemen. Te lang dat masker ophouden en doen alsof de wereld een Mary Poppins scene is. Terwijl in je hoofd juist een scene bezig is uit Gladiator.

Wat denk je dat dat met de kwaliteit van je werk doet? Hoe denk je dat je op klanten overkomt als je jezelf voorbij loopt? Niet al te best lijkt me. Het is dus ook voor je leidinggevende van belang dat jij lekker in je vel zit. En dat wil niet zeggen dat je geen mentale issues mag hebben. Dat wil zeggen dat je de tijd mag nemen om daar wat mee te doen. Tijd dus om dat taboe te doorbreken!

Het gesprek aangaan

Dat je het mental health taboe wil doorbreken, wil nog niet zeggen dat het makkelijk is om dat gesprek met je leidinggevende aan te gaan. Daarom een paar tips:

1. Bereid het gesprek goed voor. Wat is precies je doel? Wil je alleen vertellen wat er speelt of wil je bijvoorbeeld ook een paar dagen vrij om tot rust te komen? Of misschien wil je dat jouw takenpakket voorlopig aangepast wordt, of andere werktijden. Vraag je ook af wanneer het gesprek voor jou zinvol is geweest. Het helpt om dit vooraf voor jezelf op te schrijven omdat je dan een leidraad hebt en wat minder zenuwachtig bent. Plus je zit straks toch één op één met je leidinggevende, dan kun je net zo goed meteen alles op tafel gooien dat je wil bespreken en hoef je niet later jezelf nog een keer die drempel over te duwen.
2. Ben concreet in je bedoelingen. Wil je dat jouw takenpakket tijdelijk aangepast wordt? Kom dan concreet met welke taken en waarom dat jou zou helpen. Wil je puur dat je leidinggevende op de hoogte is van wat er speelt, geef dan aan het begin al aan dat dat de bedoeling is van het gesprek.
3. Heb je behoefte aan (tijdelijke) aanpassingen? Richt je tijdens het gesprek dan op je productiviteit. Hoe denk jij dat die verbetert? Doordat je jouw leidinggevende laat zien dat je hierover nagedacht hebt, ziet hij of zij ook dat je het beste wil voor het bedrijf en dat helpt weer om jouw leidinggevende met je mee te laten denken.
4. Wat is een goed moment voor het gesprek? Soms is het niet zo handig om te wachten, dat heb je misschien al te lang gedaan. Maar in sommige gevallen is het slim om niet vandaag maar bijvoorbeeld komende maandag het gesprek aan te gaan. Bekijk voor jezelf wat handig is maar schuif het ook weer niet te ver op. Daar wordt jouw situatie niet beter van plus je zenuwen bouwen dan enorm op.
5. Plan ook vooral een afspraak in jullie agenda’s voor het gesprek. Zo voorkom je dat jouw leidinggevende eigenlijk te weinig tijd heeft en gehaast het gesprek moet afraffelen. 

Voelt het voor jou niet veilig om open en eerlijk het gesprek aan te gaan met je leidinggevende? Bespreek het dan eens met de vertrouwenspersoon op je werk. Als dat niets oplevert kun je jezelf nog afvragen of deze werkplek wel de juiste is voor jou. Want je niet veilig voelen om eerlijk te zijn, dat is natuurlijk geen gezonde werkomgeving.